Wat is Oxazepam?

Oxazepam is een medicijn uit de groep benzodiazepinen, bekend om zijn kalmerende en angstverminderende effecten. Het wordt voorgeschreven voor:

• Angststoornissen
• Kortdurende slapeloosheid
• Alcoholontwenning

Daarnaast kan het als spierrelaxans of sedativum vóór medische procedures worden gebruikt. Oxazepam werkt door het versterken van het natuurlijke remmende effect van GABA (gamma-aminoboterzuur) in de hersenen, waardoor zenuwen minder prikkelbaar worden en angstgevoelens afnemen.

Het medicijn is alleen op recept verkrijgbaar en moet onder toezicht van een arts worden gebruikt vanwege het risico op verslaving en misbruik.

Farmacologische eigenschappen

Plaats binnen de benzodiazepinen

• Kortwerkend middel: werkt snel en wordt ook snel uitgewerkt.
• Minder accumulatie: stapelt zich minder op in het lichaam dan sommige andere benzodiazepinen.
• Lager risico op sedatie: veroorzaakt overdag minder slaperigheid en verwardheid.
• Geschikt voor ouderen: minder effect op ademhaling en lagere kans op bijwerkingen bij gevoelige patiënten.
• Weinig interacties: oxazepam heeft minder wisselwerkingen met andere geneesmiddelen.

Vergelijking met andere psychofarmaca

• Snellere werking bij angst: werkt sneller dan sommige antidepressiva bij acute stress of angst.
• Lager verslavingsrisico: minder snel afhankelijkheid dan sommige andere benzodiazepinen.
• Minder spierontspannend: ideaal voor patiënten die voornamelijk kalmerende effecten nodig hebben zonder sterke spierontspanning.

Indicaties en toepassingen

1. Behandeling van angststoornissen
   Oxazepam vermindert overmatige angst en bevordert ontspanning door het effect van GABA in de hersenen te versterken.
2. Alcoholontwenning
   Helpt bij ontwenningsverschijnselen zoals trillingen, slapeloosheid en onrust, waardoor het stoppen met alcohol veiliger en comfortabeler verloopt.
3. Slaapstoornissen
   Soms gebruikt voor kortdurende slapeloosheid, hoewel andere benzodiazepinen zoals temazepam vaker worden toegepast.

Risico’s en bijwerkingen

Mogelijke bijwerkingen

• Slaperigheid en verminderde alertheid
• Duizeligheid en coördinatieproblemen
• Maag- en spijsverteringsklachten
• Geheugenproblemen en stemmingsveranderingen

Risico’s bij langdurig gebruik

• Tolerantie en afhankelijkheid: hogere doses nodig voor hetzelfde effect.
• Ontwenningsverschijnselen: angst, slapeloosheid, prikkelbaarheid of ernstige klachten zoals toevallen bij abrupt stoppen.
• Cognitieve achteruitgang: langdurig gebruik kan geheugenproblemen en denkvermogen beïnvloeden.

Veiligheid

• Vermijd combinatie met alcohol of andere verdovende middelen: verhoogt risico op sedatie, ademhalingsproblemen of coma.
• Gebruik altijd volgens voorschrift en onder medisch toezicht.

Afkickproces en ondersteuning bij afhankelijkheid

1. Geleidelijke dosisvermindering
   Stapsgewijs afbouwen voorkomt ernstige ontwenningsreacties en rebound angst.
2. Professionele begeleiding
   Zorgverleners bieden monitoring, advies en ondersteuning bij ontwenningsverschijnselen.
   Therapie zoals cognitieve gedragstherapie helpt nieuwe copingmechanismen ontwikkelen.

Preventie en voorlichting

• Patiënten moeten goed geïnformeerd worden over risico’s van langdurig gebruik en verslavingsgevaar.
• Artsen kunnen preventieve maatregelen toepassen: maximaal toegestane hoeveelheden voorschrijven, regelmatig contact onderhouden en extra voorzichtig zijn bij kwetsbare groepen zoals ouderen en kinderen.

Samenvatting

Oxazepam is een kortwerkende benzodiazepine met een snelle werking bij angst en ontspanning van spieren. Het heeft minder kans op sedatie en interacties met andere geneesmiddelen dan sommige andere benzodiazepinen, maar langdurig gebruik brengt risico’s op afhankelijkheid, geheugenproblemen en ontwenningsverschijnselen met zich mee. Correct gebruik onder toezicht van een arts en een geleidelijke afbouw zijn essentieel voor veiligheid.